Ksylitol - czy jest naturalny?

Czytając opisy na temat ksylitolu, można odnieść wrażenie, że oto gdzieś w Finlandii w pięknych, czystych, ekologicznych lasach rosną sobie brzózki, które są ścinane, a później w NATURALNY SPOSÓB przerabiane na zdrowy, słodki biały proszek. Mało kto zadaje sobie pytanie, jak właściwie wygląda ta cudowna przemiana drzewa w "zbawienną słodycz".

Ksylitol, a szczególnie ten pozyskiwany z brzozy, bardzo często reklamowany jest jako NATURALNY słodzik. Oto kilka zdań z jednego artykułu, opisujących ten produkt, które udało mi się znaleźć na popularnym portalu dotyczącym odżywiania i zdrowia:

Ksylitol (cukier brzozowy) to naturalny słodzik, który stanowi zdrową alternatywę dla cukru. 

 Ten naturalny słodzik jest idealny dla osób zmagających się z nadwagą i otyłością. 

Ksylitol jest idealny do wszelkiego rodzaju ciast i przetworów owocowych, ponieważ jest odporny na działanie wysokich temperatur i nie traci swoich naturalnych właściwości.

Dlatego dzieciom, zamiast cukru, który powoduje próchnicę zębów (a także paradontozę), lepiej podać ten naturalny słodzik. 

Czy producenci ksylitolu mijają się z prawdą, opisując go jako produkt naturalny? I tak, i nie. Jest to związek chemiczny, pozyskiwany z naturalnego źródła, jakim jest brzoza (lub kukurydza). Jednak biorąc pod uwagę proces produkcji, słowo "naturalny" jest zdecydowanie zbyt często używane w kontekście ksylitolu.

Ale zacznijmy od początku...

Ksylitol wytwarza się z produktów bogatych w ksylany.  Drewno brzozy zawiera ich około 27% suchej masy, kolby kukurydzy zawierają ich 30–32%, omłoty owsa 29–32%, drewno buka 24%. Na skalę przemysłową ksylitol jest produkowany głównie z włókien drzew brzozy lub kukurydzy. Można pozyskać go również z kwasu glukonowego (pochodna glukozy). Jednak mianem "najbardziej naturalnego" okrzyknięty został ten produkowany w Finlandii, brzozowy, dlatego też skupię się głównie na nim.

CZYSTY KSYLITOL NIE WYSTĘPUJE NATURALNIE W DRZEWIE BRZOZY 

Podstawowymi składnikami drewna są: lignina, celuloza i hemiceluloza (to z niej pozyskiwany jest ksylitol). W pierwszym etapie produkcji - obróbce wstępnej - należy więc wyodrębnić wielocukier - hemicelulozę, gdyż w przeciwieństwie do celulozy, jest mniej odporna na późniejsze działanie kwasów. Poza tym makrocząsteczki hemicelulozy zbudowane są nie tylko z samych reszt glukozowych (tak jak w celulozie), ale także innych reszt cukrów prostych, takich jak, mannoza, galaktoza i ksyloza (z której wyprodukowany zostanie ksylitol).

POŻEGNANIE Z NATURĄ

Obróbka wstępna polega na hydrolizie drewna brzozowego w stężonym kwasie. Jak już wspomniałam, w skład hemicelulozy oprócz ksylozy, wchodzą także inne składniki, dlatego
 ponownie działa się kwasami (oczyszczanie hydrolizatu), po to, aby wyodrębnić czystą ksylozę.

Kolejnym etapem jest redukcja ksylozy do aldozy a później do ksylitolu. Następuje to w reakcji redukcji ksylozy wodorem w obecności katalizatorów niklowych, pod ciśnieniem wodoru do 50 MPa, w temperaturze 100-140°C. Otrzymany ksylitol oczyszcza się na kolumnie i mamy gotowy produkt: Ksylitol (C₅H₁₂O₅) – organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy alkohol polihydroksylowy, E967

POWRÓT DO NATURY

Na tym etapie powracamy do natury, gdyż czytając opisy na temat tego produktu, jakie serwują producenci, wielu klientów rzeczywiście patrząc na ten bały, chemicznie oczyszczony proszek widzi chwiejącą się na wietrze, młodą brzózkę.

Ksylitol NIE jest naturalny, a co najwyżej POCHODZENIA NATURALNEGO (podobnie z resztą jak zwykły biały, rafinowany cukier).
Mimo wszystko posiada on całą masę zalet  i w wielu przypadkach warto zastąpić nim biały cukier - chociaż i tutaj producentów ponosi fantazja, ale to już temat na osobną notkę.



Źródła:
Wiadomości chemiczne 2009, 63 „Biorafinerie: ile w nich chemii?
https://pl.wikipedia.org/wiki/Hemicelulozy

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25894947
http://www.purdue.edu/lorre/research/bioenergy/index.php

cytaty: http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/ksylitol-dla-cukrzykow-i-nie-tylko-wlasciwosci-cukru-brzozowego_37378.html